Jaarboek 1984
Redactie: Jan Bank, Paul Kalma, Martin Ros en Bart Tromp
--> download de pdf
Verbaal radicalisme versus praktisch reformisme. Deze tegenstelling die zich steeds weer manifesteert wanneer de sociaal-democratie in het defensief is gedrongen, staat centraal in het Vijfde jaarboek voor het democratisch socialisme.
Bart Tromp constateert dat de Partij van de Arbeid, ondanks alle retoriek over ‘planning’ en ‘ordening’ in de jaren zeventig, in feite een proces van ontradicalisering heeft doorgemaakt. Al zo’n dertig jaar wordt niet meer serieus nagedacht over de concrete organisatievormen die de weg naar het socialisme zouden moeten markeren.
Dirk Damsma en Sjoerd Wieling beschrijven zo ’n organisatievorm, de verbruikscoöperatie. Zij geven een uitvoerig overzicht van opkomst en verval van de coöperatieve beweging in Nederland en in andere landen van West-Europa, en van de met die beweging verbonden produktieorganisaties.
Dick Pels analyseert het werk van een van de belangrijkste ‘revisionisten’ van deze eeuw, Hendrik de Man. In de jaren twintig scherp aangevallen door de bewakers van de marxistische orthodoxie, na de tweede wereldoorlog genegeerd vanwege zijn collaboratie m et Nazi-Duitsland, is De Man een schrijver gebleven wiens werk ‘beangstigend actueel’ mag worden genoemd (kritiek op het marxisme, oorsprong en ontwikkeling van het reformisme, staat en arbeidersklasse, de ‘nieuwe klasse’ van intellectuelen).
Verder in het Vijfde jaarboek een beschouwing van Friso Wielenga over Partij van de Arbeid en Marshall-hulp (1947-1952) en een door Jan Bank verzorgde en ingeleide bibliografie van uitgaven van de Wiardi Beekman Stichting.