Bij de nieuwe samenstelling van de Eerste Kamer zullen de fracties van GroenLinks en PvdA samen één fractie gaan vormen. Dat is in mijn ogen een hoopvolle stap vooruit naar een grotere, eendrachtigere links-progressieve politieke beweging die meer politieke macht en invloed kan uitoefenen dan nu. Het is geen utopie dat het geheel electoraal meer oplevert dan de som der afzonderlijke delen, zo laten peilingen zien. Alleen is er meer nodig dan meer zetels.
De fractievoorzitters én opnieuw lijsttrekkers Paul Rosenmöller en Mei Li Vos benadrukken dat hun Eerste Kamerfracties in de afgelopen periode al standpunten afstemden en in 99% hetzelfde stemden. Hun verwachting is dat dit opnieuw gaat lukken, nu als één fractie, en dit is belangrijk. Vanzelfsprekend wordt dit vergemakkelijkt doordat voor de Eerste Kamerfracties geen verkiezingsprogramma’s worden geschreven. Dit betekent dat de standpuntenbepaling gebeurt in een zekere vrije omgeving. Ook reageert de Eerste Kamer op wetgeving van de regering, maar doet zelf geen wetgevende voorstellen en maar beperkte beleidsmatige voorstellen.
Voor de verdere, structurele stap naar die grotere en eendrachtige links-progressieve beweging moet er wel een gezamenlijk beleidsprogramma komen, wat een serieuze test voor beide achterbannen kan zijn. Dit zal sowieso voeten in de aarde hebben. Tegelijkertijd is het niet iets wat makkelijk snel en tijdig van de grond komt, vanwege de begrijpelijke dominante waan van de dag en focus op de eerstvolgende verkiezing. Mocht het kabinet Rutte IV tussentijds plots ten val komen, dan ontstaat direct schadelijke druk op dit proces bij GroenLinks en de PvdA. Terwijl het een zorgvuldig proces dient te zijn voor het draagvlak bij de kaders, de leden en de potentiële kiezers.
Mijn advies aan GroenLinks en PvdA is daarom: benoem snel, in ieder geval direct na de Provinciale Statenverkiezingen, een gezamenlijke verkiezingsprogrammacommissie die onderzoekt wat de beleidsmatige hoofdlijnen van dit programma kunnen zijn. Nu blijven fusievoorstanders wat hangen in algemene termen als ‘een sociale, groene en rechtvaardige politiek’, ‘een socialer, duurzamer en verdraagzamer Nederland’ en ‘het bestrijden van de klimaatcrisis en toenemende ongelijkheid’. Dat is niet concreet genoeg als er straks politieke keuzes gemaakt moeten worden, beleidsvoorstellen gelanceerd, of een kabinetsformatie doorlopen.
Op basis van een voorstel van een commissie over de beleidsmatige hoofdlijnen, kunnen de twee congressen onderling en samen het gesprek aangaan. Zo kunnen GroenLinks en PvdA samen bouwen aan een gedragen gemeenschappelijk verhaal. De Volkskrant bekritiseerde dat de linkerflank er al heel lang niet meer in slaagt om vanuit de eigen overtuigingskracht een werkend, samenhangend en toegankelijk alternatief te maken voor de zittende macht. Dit betekent dat de politieke agenda grotendeels wordt bepaald door andere partijen. Het betekent ook dat er nu een kans bestaat. Men kan het beste uit beide programma’s combineren voor een sterk, eendrachtig en concreet links-progressief verhaal. Mijn advies is: begin hier snel mee!
