Geweld, daar is ieder weldenkend mens natuurlijk tegen. Maar dat betekent niet automatisch dat alle geweld verboden is. Noodweer mag volgens het strafrecht en ook in internationale conflicten hoeft een aangevallene zich niet over te leveren aan de overvaller. Artikel 51 van het Handvest van de Verenigde Naties laat daar geen twijfel over bestaan: zelfverdediging is een recht. Toch roepen nationaal en internationaal bekende linkse opinieleiders president Zelenksy nu op tot onderhandelingen en worden de Oekraïense bondgenoten gemaand de wapenleveranties te staken.
Na maanden van voortdurend geweld is het besef doorgedrongen dat de oorlog lang kan gaan duren. Daarom startte de Golfgroep, een linksgerichte discussiegroep over internationale politiek, een petitie om Oekraïne en Rusland aan de onderhandelingstafel te krijgen. Tot de ondertekenaars behoren bekende namen als Harry van Bommel, Ewald Engelen, Jan Bezemer en Anja Meulenbelt. In Berlijn organiseerde ‘Linke’-politica Sahra Wagenknecht een massale demonstratie tegen de oorlog. De begeleidende petitie werd getekend door bekende Duitse sociaal-democratische oud-politici. Hun argument is dat Oekraïne de oorlog toch nooit volledig kan winnen en dat men daarom beter mensenlevens kan sparen.
Toch is het, hoe respectabel het sparen van mensenlevens ook is, te gemakkelijk om een handtekening te zetten en vanuit het veilige Westen de aangevallen Oekraïners voor te schrijven wat te doen. Er is er maar één verantwoordelijk voor de oorlog en dat is Poetin, voor wiens optreden geen enkele volkenrechtelijke rechtvaardiging bestaat. Hoezeer hij ook probeert de schuld bij de NAVO en de VS te leggen, iets waar hij blijkens de toelichting van Wagenknecht en anderen gedeeltelijk in slaagt. In plaats van een oproep tot onderhandelingen verdient een krachtig appel op Poetin om de oorlog te stoppen de voorkeur. Oekraïne heeft het volste recht zichzelf te verdedigen, de terugkeer van gedeporteerde families en kinderen te eisen en de teruggave van bezet gebied.
Op welke inhoudelijke basis onderhandelingen moeten plaatsvinden, laat het Duitse appel in het midden. President Zelensky heeft drie eisen: de Russische militairen zijn land uit, herstelbetalingen en vervolging wegens oorlogsmisdaden. Het Internationaal Strafhof heeft met dat laatste al een begin gemaakt door de Russische president aan te klagen wegens kinderroof. Poetin spreekt de laatste tijd wat minder over het denazificeren van Kiev maar hij wil nog steeds volledige controle over het – inmiddels formeel geannexeerde maar nog niet helemaal bezette – Donbas-gebied. De partijen liggen mijlenver uit elkaar.
Onderhandelen zonder neutrale voorzitter lukt niet, maar wie kan die rol spelen? China, dat zich opwerpt, in elk geval niet, want de Chinezen die op zeggen te komen voor de soevereiniteit van staten, weigeren de Russische schending ervan te veroordelen. Theoretisch zou een interventie door de OVSE of de VN, instellingen die in Duitsland op grote steun kunnen rekenen, mogelijk zijn omdat door het Russische optreden de internationale (Europese) veiligheid in het geding is. Maar beide organisaties zijn door Russisch toedoen lamgelegd. Bovendien zouden de Russen een dergelijke impliciete veroordeling onmiddellijk vetoën.
Wagenknecht en vrienden willen dat de wapenleveranties worden stopgezet, want Oekraïne kan de oorlog toch niet winnen. De omgekeerde redenering verdient meer steun: omdat Oekraïne de oorlog niet mag verliezen, moet de militaire hulp doorgaan.
